KURULMA TARİHLERİNE GÖRE ÜNİVERSİTELERİMİZ
Kurulma (kanunla) tarihine göre ülkemizin ilk 10 üniversitesi:
1- İstanbul Üniversitesi 18.11.1933
2- İstanbul Teknik Üniversitesi 01.01.1944
3- Ankara Üniversitesi 13.06.1946
4- KTÜ 20.05.1955
5- Ege Üniversitesi 01.01.1955
6- Atatürk Üniversitesi 31.05.1957
7- ODTÜ 15.11.1956 (Enstitü 1956, Üniversite 1959)
8- Hacettepe Üniversitesi 08.07.1967
9- Boğaziçi Üniversitesi 12.09.1971
10- Dicle Üniversitesi 30.11.1973
Ancak Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi ile ilgili paylaşımımda değindiğim üzere bazı üniversitelerimizin kuruluş temelleri çok daha eski yıllara dayandırılmaktadır.
Oradan başlayayım.
Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesinin kurucu vakıflarından biri olan Fatih Sultan Mehmet Han Vakfiyesinin Vakıflar Genel Müdürlüğü arşivlerinde yer alan matbu vakfiyeye göre vakfın kuruluş yılı 1471 tarihidir. Bu nedenle üniversitenin kuruluş yılı olarak yer alan 2010 ibaresi, 2014 yılında 1471 olarak değiştirilmiştir.
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
Listede 1933’de kuruluşu gözüken İstanbul Üniversitesi için 1453 veya 1846 yılını işaret eden kaynaklar mevcuttur.
1453’de Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethinden sonra kurduğu Sahn-ı Semân Medresesini ilk kurulum olarak kabul edenler olduğu gibi medreseler yapı ve kültür olarak üniversitelerden çok farklı olduğu için daha gerçekçi kuruluş tarihinin Darülfünun ‘un kurulduğu 1846 yılını gösteren kaynaklar vardır. Ancak bazı kaynaklarda 1863, 1869 ve 1874'deki üç başarısız denemenin ardından 1900’da kurulan Darulfünun-u Şahane’yi baz göstermektedir.
Osmanlı döneminde o devrin üniversitesi olarak adlandırılabilecek olan Darülfünun (Fen Evi) de yalnızca erkekler eğitim görürdü. Yükseköğrenim görmek isteyen kızlar için 1914 yılı ayrı bir Darülfunun (İnas Darülfununu) kurulmuş. Osmanlı’da üniversite kurma çabaları yaşanmış olsa da, kurulan Fen Evleri gerçek üniversite yapısında değildi. Türkiye Cumhuriyeti döneminde dahi Darülfünun teşekkülü istenilen yapıya sahip olamadı ve 1933 yılında Darülfünun dönemi kapatıldı.
Nihayetinde benim de Yüksek Lisans diplomamı aldığım İstanbul Üniversitesi’nin kuruluşu, 1933 yılında 2252 numaralı kanun ile Darülfünun ‘un (Fen Evi) üniversiteye çevrilmesi ile olmuştur.
İSTANBUL TEKNIK ÜNIVERSITESI
İstanbul Teknik Üniversitesi’nin kökleri 1795 yılında III. Selim tarafından kurulan Mühendishane-i Berri Hümayun gibi 18. yüzyıldan itibaren açılan askeri okullara dayandırılmaktadır. Bazı araştırmacılar, daha da ileri giderek 17. yüzyıldan itibaren İstanbul’da faaliyet gösteren çeşitli askeri mühendislik okulları ile İstanbul Teknik Üniversitesi tarihini birleştirmektedirler.
İstanbul Teknik Üniversitesi’nin organik bağı olan, temelinin dayandığı ilk eğitim kurumu Osmanlı’nın ilk sivil mühendislik okulu olan Hendese-i Mülkiye Mektebidir. Bu okul cumhuriyet kurulduktan sonra yeni laboratuvarlara sahip olmuş, uygulamaya ve deneye daha önem veren bir kuruluş haline getirilmiş ve 1928 yılında ismi Yüksek Mühendis Mektebi olarak değiştirilmiştir. 1944 yılında da bünyesinde çok sayıda bölüm, fakülte, gelişmiş araştırma olanaklarına sahip laboratuvarlar oluşturularak ismi İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) olarak değiştirilmiş ve resmi olarak 4619 numaralı kanun ile Türkiye’nin ikinci üniversitesi olarak kurulmuştur.
Üçüncü sırada gözüken Ankara Üniversitesi için de benzer durum söz konusudur. Ziraat Fakültesinin kökleri 1846 yılında İstanbul’da kurulan Ziraat Mektebine dayandırılmaktadır.
Osmanlı’nın ilk Ziraat Mühendisi unvanı ile mezun verdiği okul ise Halkalı Yüksek Ziraat Okulu 1891 yılında İstanbul’da eğitime başlamıştır.
Listede 9.sırada yer alan Boğaziçi Üniversitesi için devamı olduğu Robert Koleji baz alırsak kuruluşu 1863’e gitmektedir.
Aynı şekilde ilk 10’da yer alamayan 1992’de kurulmuş Galatasaray Üniversitesi için Enderun Mektebinin kurulduğu 1481’i işaret eden kaynaklar vardır.
1982’de kuruluşu gözüken Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesini 1882’ye, 2015’de kurulan Sağlık Bilimleri Üniversitesini 1903’e dayandıran kaynaklar vardır.
Ve 2016’da kapanan kuruluşu 1898 olan Gülhane Askeri Tıp Akademisini de kayda düşmemiz gerek.
KURULMA TARİHLERİNE GÖRE ÜNİVERSİTELERİMİZ
Kurulma (kanunla) tarihine göre ülkemizin ilk 10 üniversitesi:
1- İstanbul Üniversitesi 18.11.1933
2- İstanbul Teknik Üniversitesi 01.01.1944
3- Ankara Üniversitesi 13.06.1946
4- KTÜ 20.05.1955
5- Ege Üniversitesi 01.01.1955
6- Atatürk Üniversitesi 31.05.1957
7- ODTÜ 15.11.1956 (Enstitü 1956, Üniversite 1959)
8- Hacettepe Üniversitesi 08.07.1967
9- Boğaziçi Üniversitesi 12.09.1971
10- Dicle Üniversitesi 30.11.1973
Ancak Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi ile ilgili paylaşımımda değindiğim üzere bazı üniversitelerimizin kuruluş temelleri çok daha eski yıllara dayandırılmaktadır.
Oradan başlayayım.
Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesinin kurucu vakıflarından biri olan Fatih Sultan Mehmet Han Vakfiyesinin Vakıflar Genel Müdürlüğü arşivlerinde yer alan matbu vakfiyeye göre vakfın kuruluş yılı 1471 tarihidir. Bu nedenle üniversitenin kuruluş yılı olarak yer alan 2010 ibaresi, 2014 yılında 1471 olarak değiştirilmiştir.
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
Listede 1933’de kuruluşu gözüken İstanbul Üniversitesi için 1453 veya 1846 yılını işaret eden kaynaklar mevcuttur.
1453’de Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethinden sonra kurduğu Sahn-ı Semân Medresesini ilk kurulum olarak kabul edenler olduğu gibi medreseler yapı ve kültür olarak üniversitelerden çok farklı olduğu için daha gerçekçi kuruluş tarihinin Darülfünun ‘un kurulduğu 1846 yılını gösteren kaynaklar vardır. Ancak bazı kaynaklarda 1863, 1869 ve 1874'deki üç başarısız denemenin ardından 1900’da kurulan Darulfünun-u Şahane’yi baz göstermektedir.
Osmanlı döneminde o devrin üniversitesi olarak adlandırılabilecek olan Darülfünun (Fen Evi) de yalnızca erkekler eğitim görürdü. Yükseköğrenim görmek isteyen kızlar için 1914 yılı ayrı bir Darülfunun (İnas Darülfununu) kurulmuş. Osmanlı’da üniversite kurma çabaları yaşanmış olsa da, kurulan Fen Evleri gerçek üniversite yapısında değildi. Türkiye Cumhuriyeti döneminde dahi Darülfünun teşekkülü istenilen yapıya sahip olamadı ve 1933 yılında Darülfünun dönemi kapatıldı.
Nihayetinde benim de Yüksek Lisans diplomamı aldığım İstanbul Üniversitesi’nin kuruluşu, 1933 yılında 2252 numaralı kanun ile Darülfünun ‘un (Fen Evi) üniversiteye çevrilmesi ile olmuştur.
İSTANBUL TEKNIK ÜNIVERSITESI
İstanbul Teknik Üniversitesi’nin kökleri 1795 yılında III. Selim tarafından kurulan Mühendishane-i Berri Hümayun gibi 18. yüzyıldan itibaren açılan askeri okullara dayandırılmaktadır. Bazı araştırmacılar, daha da ileri giderek 17. yüzyıldan itibaren İstanbul’da faaliyet gösteren çeşitli askeri mühendislik okulları ile İstanbul Teknik Üniversitesi tarihini birleştirmektedirler.
İstanbul Teknik Üniversitesi’nin organik bağı olan, temelinin dayandığı ilk eğitim kurumu Osmanlı’nın ilk sivil mühendislik okulu olan Hendese-i Mülkiye Mektebidir. Bu okul cumhuriyet kurulduktan sonra yeni laboratuvarlara sahip olmuş, uygulamaya ve deneye daha önem veren bir kuruluş haline getirilmiş ve 1928 yılında ismi Yüksek Mühendis Mektebi olarak değiştirilmiştir. 1944 yılında da bünyesinde çok sayıda bölüm, fakülte, gelişmiş araştırma olanaklarına sahip laboratuvarlar oluşturularak ismi İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) olarak değiştirilmiş ve resmi olarak 4619 numaralı kanun ile Türkiye’nin ikinci üniversitesi olarak kurulmuştur.
Üçüncü sırada gözüken Ankara Üniversitesi için de benzer durum söz konusudur. Ziraat Fakültesinin kökleri 1846 yılında İstanbul’da kurulan Ziraat Mektebine dayandırılmaktadır.
Osmanlı’nın ilk Ziraat Mühendisi unvanı ile mezun verdiği okul ise Halkalı Yüksek Ziraat Okulu 1891 yılında İstanbul’da eğitime başlamıştır.
Listede 9.sırada yer alan Boğaziçi Üniversitesi için devamı olduğu Robert Koleji baz alırsak kuruluşu 1863’e gitmektedir.
Aynı şekilde ilk 10’da yer alamayan 1992’de kurulmuş Galatasaray Üniversitesi için Enderun Mektebinin kurulduğu 1481’i işaret eden kaynaklar vardır.
1982’de kuruluşu gözüken Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesini 1882’ye, 2015’de kurulan Sağlık Bilimleri Üniversitesini 1903’e dayandıran kaynaklar vardır.
Ve 2016’da kapanan kuruluşu 1898 olan Gülhane Askeri Tıp Akademisini de kayda düşmemiz gerek.
